Wyjątkowe właściwości zdrowotne orkiszu

W dzisiejszych czasach modne diety pojawiają się jedna po drugiej, każda z nich obiecuje lepsze zdrowie i sylwetkę – często jednak kosztem licznych restrykcji i eliminacji. Jedz to, unikaj tamtego, korzystaj z zamienników. Czy naprawdę musi tak być? Zadajmy sobie pytanie, dlaczego się tak dzieje? Dlaczego kiedyś ludzie mimo spożywania produktów które teraz są uważane za niezdrowe żyli często
w lepszym zdrowiu niż w tej chwili. 

Historia orkiszu – powrót orkiszu dzięki naukom św. Hildegardy

W poszukiwaniu odpowiedzi wróćmy do korzeni – dosłownie. Właśnie tam znajdziemy orkisz, prastare zboże, które przetrwało próbę czasu i dziś zachwyca zarówno swoją wartością odżywczą, jak i delikatnym smakiem. Zboże o naprawdę wyjątkowych właściwościach zdrowotnych, które w XII wieku zostało docenione i opisane przez benedyktynkę św. Hildegardę jako wyjątkowy dar natury dla zdrowia
i harmonii. 

W swoim dziele Physica orkisz (spelta, spelza) opisała:

„Orkisz to najlepsze zboże. Jest on ciepły, tłusty, bogaty w składniki odżywcze i smaczniejszy niż inne gatunki zbóż. Spożywającemu go człowiekowi zapewnia odpowiednie ciało i dobrą krew oraz wesołe usposobienie i radość w sercu. Niezależnie od dodatku, z jakim się go je, czy to z chlebem, czy z innymi potrawami, jest on dobry i smakowity. Jeśli ktoś jest słaby, że wskutek słabości nie może jeść, wówczas weź całe ziarna orkiszu i ugotuj je w wodzie, dodaj smalec lub żółtko, przez co zyskają one lepszy smak i zostaną spożyte z większą ochotą, następnie podaj choremu. Potrawa ta uleczy go wewnętrznie niczym dobra i zdrowa maść.” – Physica (Uzdrawiające dzieło stworzenia). Warte dodania jest, że źródło wiedzy średniowiecznej uzdrowicielki było nadnaturalne, pochodzące z cudownych, udzielanych jej przez Boga wizji. Na temat św. Hildegardy pojawi się oddzielny wpis.

Św. Hildegarda, opisując orkisz w XII wieku, użyła języka i wiedzy, które były dostępne w jej czasach. Jej słowa pełne są zachwytu nad wartością orkiszu, który określiła jako „najlepsze zboże” – dar natury zapewniający zdrowie, siłę i radość. Dziś, dzięki współczesnej nauce, możemy spojrzeć na jej opis z nowej perspektywy. Żadne inne ziarno nie może pochwalić się tak wieloma cennymi właściwościami. Orkisz w medycynie św. Hildegardy jest najważniejszym środkiem odżywczym i zarazem leczniczym.

Orkisz to jedno z najstarszych zbóż uprawianych przez człowieka. Jego historia sięga starożytnego Egiptu, Azji i Europy, a nawet kart Biblii, gdzie jest wspomniany w Księdze Wyjścia (Wj 9, 32), Izajasza (Iz 28, 25) i Ezechiela (Ez 4,9). Przez wieki stanowił podstawę pożywienia wielu kultur, ale w XIX wieku został wyparty przez bardziej wydajną pszenicę, która lepiej odpowiadała wymaganiom intensywnego rolnictwa. Na szczęście, dzięki ponownemu zainteresowaniu naukami św. Hildegardy z Bingen, orkisz wrócił do łask. Jej XII – wieczne pisma zainspirowały nowoczesnych badaczy do przeanalizowania jego wartości.

Wyjątkowe właściwości zdrowotne orkiszu – dlaczego warto go wybierać?

Orkisz jest znany ze swoich wyjątkowych właściwości zdrowotnych, które sprawiają, że wyróżnia się na tle innych zbóż. Współczesne badania naukowe dowodzą, że w stosunku do innych zbóż: – orkisz posiada optymalną zawartość jakościową i ilościową wszystkich składników: wysoką zawartość kompleksowych węglowodanów i kwasów tłuszczowych nienasyconych, lekkostrawne wartościowe białka, wiele niezbędnych witamin i składników mineralnych. Cechuje go wysoka rozpuszczalność w wodzie, a zarazem szybkie i optymalne odżywianie organizmu. Orkisz nie tuczy lecz odżywia.

Oprócz wielu witamin (A, E, D, B1, B2, B6), minerałów i rozpuszczalnego błonnika, orkisz zawiera unikalny związek o niezwykłych właściwościach – Rhodanid. Naturalny czynnik wzrostu, który charakteryzuje się znaczącym działaniem medycznym i biologicznym. Między innymi jest w stanie stymulować tworzenie komórek macierzystych, z których organizm może tworzyć wszystkie inne komórki: rozrodcze, krwiotwórcze, mięśniowe, nerwowe, komórki układu immunologicznego i inne. Ponadto jest on naturalnym “endogennym” antybiotykiem. Rodanid działa antyalergicznie i stanowi olbrzymią zaletę orkiszu, którą uwzględnia się w leczeniu alergii pokarmowych. Ponadto, jak pisze dr Wighard Strehlow, dieta oparta na orkiszu chroni przed rakiem, ponieważ Rhodanid tak stabilizuje ścianki komórek, że substancje wywołujące raka nie mają szans na przeniknięcie przez błony komórkowe. Najlepsza profilaktyka antynowotworowa.

Ciekawostką jest, że orkisz był kluczowym składnikiem diety starożytnych olimpijczyków i gladiatorów. Zaobserwowano, że spożywanie posiłków na bazie orkiszu poprawiało ich wydolność fizyczną, zmniejszało uczucie zmęczenia, zwiększało wytrzymałość oraz pomagało im lepiej tolerować ból. Zboże to posiada wysoką zawartość kwasu krzemowego, doskonale dba o wygląd naszej skóry i paznokci – wzmacnia je i potęguje ich wzrost.

Orkisz jako najlepszy wybór dla zdrowia

Regularne spożywanie orkiszu jako podstawowego elementu diety wspiera organizm i sprawdza się w leczeniu następujących chorób:

• choroby żołądkowo-jelitowe (wrzodziejące zapalenie jelit, choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia)

• nowotwory, choroby reumatyczne (również w profilaktyce)

• spadek odporności, spadek wydolności organizmu

• choroby serca i układu krążenia (ryzyko zawału, udaru)

• choroby krwi, nerek i wątroby, kamienie żółciowe, skurcze jelit, hemoroidy, biegunki, zaparcia

• osłabienie organizmu po długotrwałym stosowaniu leków

• nerwice, depresje.

Doktor Strehlow zauważa, że sukcesy lecznicze związane z kuracjami opartymi na orkiszu w zdecydowanej większości – aż w 90% przypadków – wynikają z konsekwentnej zamiany pszenicy na orkisz w diecie. Jego wieloletnie obserwacje kliniczne przeprowadzone na ponad 10 tysiącach pacjentów w ciągu 30 lat potwierdzają skuteczność takiej zmiany żywieniowej jako elementu wspomagającego leczenie.

Ekologiczna uprawa orkiszu i jego unikalna ochrona

Orkisz odgrywa niezwykle ważną rolę ekologiczną, przynosząc korzyści zarówno dla zdrowia ludzi, jak i dla środowiska naturalnego.
W przeciwieństwie do nowoczesnych zbóż, nie wymaga stosowania chemicznych nawozów, pestycydów, insektycydów ani środków skracających źdźbło, co czyni go zbożem przyjaznym dla ekologicznych upraw. Jego wyjątkowa plewa stanowi naturalną ochronę przed zanieczyszczeniami środowiskowymi, w tym przed promieniowaniem radioaktywnym. Po katastrofie w Czarnobylu w 1986 roku wykazano, że orkisz był aż dziesięciokrotnie mniej skażony radioaktywnie niż pszenica, właśnie dzięki swojej ochronnej otoczce. Dodatkowo plewa chroni ziarna przed infekcjami grzybicznymi, które mogą wytwarzać groźne toksyny. Dzięki tej naturalnej barierze orkisz pozostaje jednym z najczystszych i najzdrowszych zbóż.

Prastare odmiany orkiszu – którą warto wybrać?

Orkisz orkiszowi nierówny. Wszystkie powyższe właściwości zdrowotne orkiszu odnoszą się do jego prastarych odmian. W drodze maksymalizacji produkcji wiele wytwórców stosuje domieszki pszenicy oraz krzyżówki genetyczne zwiększające plony i ułatwiające produkcję. Te działania sprawiają, że orkisz bardziej przypomina pszenicę tracąc cenne wartości, o których pisała św. Hildegarda.

Prastarymi odmianami orkiszu są:

• Oberkulmer Rotkorn (to właśnie tę odmianę znajdziesz w naszym sklepie – produkty Hilde)

• Frankenkorn

• Schwabenkorn

• Ostro

• Steiners Roter Tiroler

Orkisz w kuchni – jak zacząć?

przy_pieczone

Spokojnie, Drogi Czytelniku – dieta oparta na orkiszu nie oznacza żadnych wyrzeczeń. Wręcz przeciwnie! Zamiana innych zbóż na pradawną odmianę orkiszu może być łatwiejsza, niż myślisz. Orkisz to nie tylko mąka – na rynku znajdziesz również makarony orkiszowe, płatki orkiszowe, kasze, a nawet gotowe ciastka orkiszowe. Dzięki swojej wszechstronności orkisz sprawdzi się zarówno w słodkich, jak
i wytrawnych daniach. Możesz przygotować z niego pożywne śniadania, zdrowe obiady i lekkie przekąski. Zacznij od małych zmian,
a szybko przekonasz się, że orkisz może stać się niezastąpionym składnikiem Twojej codziennej kuchni.

Podsumowanie

Pragnę jeszcze nadmienić, że św. Hildegarda w swoich dziełach opisuje też inne zboża, ich korzystne właściwości. Jednak spośród wszystkich produktów odżywczych, które człowiek ma do dyspozycji, wymieniła ona tylko trzy produkty w stu procentach wartościowe, tzn. będące środkami odżywczymi i leczniczymi w stu procentach przyswajalne pod każdą postacią przez człowieka. To orkisz, koper włoski i kasztany jadalne. Studiując medycynę św. Hildegardy zauważymy, że opisy większości produktów spożywczych są skomplikowane i pełne niuansów. To, co przynosi korzyść osobie zdrowej, może okazać się nieodpowiednie dla osoby chorej, a produkt polecany w diecie leczniczej niekoniecznie będzie korzystny dla osób w pełni zdrowych. Wszystko zależy od indywidualnych potrzeb organizmu, jego stanu i równowagi. 

Mam nadzieję, że ten artykuł pomógł Ci odkryć niezwykłe właściwości zdrowotne orkiszu, tego prastarego zboża i zainspirował do wprowadzenia go do swojej kuchni. Orkisz to coś więcej niż tylko składnik – to sposób na zdrowsze i bardziej świadome odżywianie, które od wieków przynosiło korzyści zarówno ciału, jak i duchowi. Zachęcam Cię do spróbowania produktów z orkiszu i przekonania się jak wiele może zaoferować to wyjątkowe zboże. https://hilde.pl/

mgr Małgorzata Gasparewicz

Literatura:
Hildegarda z Bingen, Physica. Uzdrawiające dzieło stworzenia – naturalna siła oddziaływania rzeczy. Legnica 2014.
Hildegarda z Bingen, Causae et curae.O przyczynach i leczeniu chorób. Legnica 2014.
Dr Wighard Strehlow, Program zdrowia św. Hildegardy z Bingen – dawne lekarstwa na współczesne choroby. Wydanie I, Kraków 2010.
Dr Alfreda Walkowska, Powrót do harmonii – Program zdrowia według św. Hildegardy z Bingen. Wydanie XIII 2024.
Dr n. med. Gottfried Hertzka, Cudowna medycyna, św. Hildegardy z Bingen, Doktora Kościoła. Wydanie I Kraków 2012.
Wighard Strehlow – St-Hildegard.com Dinkel – ein gesundes Lebensmittel
https://www.st-hildegard.com/

Zdjęcia:
Danuta Buczek, instagram przy_pieczone, chleb wypiekany z mąki orkiszowej Hilde